Ποιες είναι οι επιπτώσεις από τη μη ή μειωμένη λίπανση στην ελιά;

Η καλλιέργεια της ελιάς στην Ελλάδα έχει δεσπόζουσα θέση, καθώς καλύπτει τη μεγαλύτερη έκταση των καλλιεργούμενων εδαφών. Στη χώρα μας ελαιώνες συναντάμε σε ορεινά ή πεδινά εδάφη, σε εδάφη μεγάλης ή μικρής γονιμότητας, σε ξηρικά ή αρδευόμενα.

Ωστόσο αυτό που παρατηρείται σε γενικές γραμμές, είναι ότι τα ελαιόδεντρα έχουν παραδοθεί στην "τύχη" τους, με την εικόνα τους να μην θυμίζει σε τίποτα εκτάσεις που καλλιεργούνται. Σε τέτοιες περιπτώσεις, διακρίνουμε συνήθως δέντρα με μερική ξερική όψη, μικροφυλλία, αλλοίωση του χρώματος των φύλλων, καχεκτική ανάπτυξη δέντρου, μειωμένη βλάστηση, κατεστραμμένο ξύλο στον κορμό, ανάσχεση της ανθοφορίας κ.α. Όλα τα παραπάνω οδηγούν σε κατάπτωση των δέντρων στην πλήρη ακαρπία ή στην αύξηση της παρενιαυτοφορίας στην καλύτερη περίπτωση.

Ο ρόλος της λίπανσης

Μετά από πολλές μακροσκοπικές παρατηρήσεις και αναλύσεις εδάφους και φυτικών ιστών τα αποτελέσματα ήταν απογοητευτικά σε πάρα πολλές περιπτώσεις. Παρατηρήθηκαν σοβαρές ελλείψεις τόσο σε μακροστοιχεία, όσο και ιχνοστοιχεία. Σήμερα η κατάσταση σε πολλές περιπτώσεις δεν έχει αλλάξει απ’ αυτή του παρελθόντος. Βλέπουμε να εφαρμόζονται οριζόντιες λιπάνσεις (ο παραγωγός εφαρμόζει το ίδιο λίπασμα σε όλα του τα αγροτεμάχια), χωρίς να έχει προηγηθεί η ανάλογη εδαφολογική ανάλυση ή/και φυλλοδιαγνωστική. Επίσης υπάρχουν περιπτώσεις, όπου εφαρμόζονται λιπάνσεις συντήρησης σε εδάφη που χρειάζονται γενναίες λιπάνσεις για τη διόρθωση συγκεκριμένων ελλείψεων. Αποτέλεσμα; Η εφαρμοζόμενη λίπανση να μην βρίσκει καμία θετική αντίδραση από το ελαιόδεντρο.

Συμπεραίνουμε λοιπόν, ότι τόσο η μη λίπανση όσο και η λανθασμένη λίπανση μπορεί να οδηγήσει σε όμοια αποτελέσματα. Εδώ ισχύει ο νόμος του ελαχίστου, ο οποίος λέει ότι η παραγωγή του δέντρου φτάνει στο επίπεδο που την περιορίζει το θρεπτικό στοιχείο που βρίσκεται στην μικρότερη επάρκεια. Αυτό με απλά λόγια σημαίνει δυνητικά ότι μόνο ένα θρεπτικό στοιχείο να βρίσκεται σε έλλειψη η παραγωγή θα είναι μειωμένη μέχρι και μηδενική.

Οι επιπτώσεις στην ελαιοκομία, λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω θα είναι ανυπολόγιστες. Ειδικότερα θα παρατηρήσουμε:

1. Μείωση της παραγωγικότητας των δέντρων. Τα ελαιόδεντρα θα παράγουν λίγες χρονιές και θα βρίσκονται περισσότερα χρόνια σε ακαρπία.
2. Μειωμένη διαθεσιμότητα θρεπτικών στοιχείων που περιορίζει την φωτοσυνθετική δραστηριότητα των δέντρων με αρνητικό αντίκτυπο στην παραγωγικότητά καθώς και στην ανάπτυξη του ίδιου του δέντρου.
3. Μειωμένη περιεκτικότητα σε ελαιόλαδο, που καθιστά το τελικό προϊόν με περιορισμένα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά.
4. Εξάντληση των ελαιόδεντρων που οδηγεί στην μείωση της φυσική τους άμυνας έναντι εχθρών και ασθενειών.

Ενώ υπάρχουν τα "εφόδια" οι καλλιεργούμενες εκτάσεις δεν λιπαίνονται

Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια σταδιακή αύξηση των μέσων τιμών των λιπασμάτων, ενώ λίγοι παραγωγοί θα απευθυνθούν σε κάποιο γεωπόνο με γνώσεις τεχνοοικονομικές για να τους αναλύσει το κόστος των λιπασμάτων ως προς το όφελος του παραγόμενου προϊόντος με τις τρέχουσες τιμές λιπασμάτων/προϊόντων την κάθε παραγωγική περίοδο.

Έχει υπολογιστεί ότι κατά μέσο όρο, τουλάχιστον διετίας, δεν υπήρξαν περιπτώσεις που να μη συμφέρει η λίπανση. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να ισχύουν όσα αναφέραμε παραπάνω και να πραγματοποιούνται οι σωστές λιπάνσεις, αρδεύσεις, όπου είναι εφικτό, και οι σωστές και απαραίτητες καλλιεργητικές φροντίδες των ελαιόδεντρων.

H AgriSC συνεργάζεται με μεγάλο αριθμό γεωπονικών καταστημάτων και μπορεί σε συνεργασία με τους γεωπόνους τους να μεταφέρει στον παραγωγό την απαραίτητη τεχνογνωσία και εμπειρία ως να γίνει κατανοητό το ότι οι λανθασμένες ή τυχαίες λιπάνσεις συχνά δεν έχουν διαφορά από την εγκατάλειψη.

Γράφει η επιστημονική ομάδα της Agrisc – Επιμέλεια Νίκος Μαυρομανωλάκης, Γεωπόνος – Εδαφολόγος, Product Manager AgriSc