Ντουρμισάι: Ο ρατσισμός, η πείνα, οι τρύπες από τις σφαίρες

Οι τρύπες από τις σφαίρες, ο ρατσισμός, ο πόνος στο στομάχι από την πείνα. Το 2018, όντας παίκτης του Πανιωνίου, το νέο μεταγραφικό απόκτημα του ΟΦΗ είχε δώσει μία συγκλονιστική συνέντευξη στην ιστοσελίδα gazzetta.gr. Μίλησε για το ταξίδι από την Αλβανία στην Ελλάδα, τον ρατσισμό, την πείνα και όσα σοκαριστικά έζησε που του έχουν αποτυπωθεί στο μυαλό.

Ο Φιόρι Ντουρμισάι περιγράφει όσα είδαν τα μάτια του, τις δυσκολίες της παιδικής του ηλικίας και πώς το ποδόσφαιρο ήταν το αποκούμπι του.

«Ήρθα 5 χρονών, με την οικογένειά μου με λεωφορείο. Θυμάμαι πως καθόμουν με τον πατέρα μου στο λεωφορείο. Δίπλα μου αυτός κι εγώ ήμουν τόσο ενθουσιασμένος που φεύγαμε από την Αλβανία. Γιατί ήμασταν πάρα πολύ άσχημα. Μέναμε σε ένα χωριό που το σπίτι είχε, να φανταστείτε, τρύπες από σφαίρες. Από τον εμφύλιο πόλεμο και ήταν μισογκρεμισμένο. Τέλος πάντων, καθώς ερχόμασταν θυμάμαι ότι ήμουν τόσο χαρούμενος που πάμε στην Ελλάδα. Δεν είχα ξαναμπεί σε λεωφορείο και καθόμουν στην άκρη, δίπλα στο παράθυρο και κοιτούσα τα πάντα. Από τη στιγμή που περάσαμε τα σύνορα, 12 ώρες ταξίδι, καθόμουν κολλημένος και κοιτούσα από το παράθυρο. Αυτό θυμάμαι, ο πατέρας μου έλεγε "δεν κοιμάσαι;", αλλά δεν ήθελα», έλεγε στη συνέντευξή του στο gazzetta.gr πριν από τρία χρόνια.

«Θυμάμαι ότι όταν πρωτοήλθαμε στη Ρόδο, τότε ήταν πολύ εντονότερος ο ρατσισμός με τους Αλβανούς. Τώρα στρέφεται περισσότερο προς ανθρώπους από άλλες χώρες. Θυμάμαι όταν προσπαθούσαμε να νοικιάσουμε ένα σπίτι, ο πατέρας μου έπαιρνε τηλέφωνα και έλεγε ότι ενδιαφέρεται. Από το σπαστά ελληνικά καταλάβαιναν ότι είμαστε Αλβανοί και ρωτούσαν από που είναι, έλεγε από Αλβανία και απαντούσαν ότι δεν το νοικιάζουν το σπίτι. Όταν πρωτοήλθαμε μέναμε στη θεία μου, σε ένα σπίτι 60 τετραγωνικών 9 άτομα μέχρι να βρούμε δικό μας σπίτι. Περνούσε ο καιρός και ο πατέρας μου δεν έβρισκε. Πήρε σε κάποια στιγμή έναν τηλέφωνο, για σπίτι 27 τετραγωνικών με την τουαλέτα έξω. Επειδή δεν είχαμε χρήματα, αναγκάστηκε να πει ότι ήμασταν τέσσερα άτομα για να μην ζητήσουν περισσότερα από το ενοίκιο. Και κάθε φορά που ερχόταν o ιδιοκτήτης να εισπράξει το ενοίκιο, ο αδερφός μου κρυβόταν. Για να μην καταλάβει ότι είμαστε πέντε άτομα και πάρει παραπάνω λεφτά. Εγώ δεν το έβλεπα βέβαια μικρός ως ρατσισμό όλο αυτό».

Πόσο σε βοήθησε το ποδόσφαιρο να προσαρμοστείς ως μετανάστης σε μια ξένη χώρα;

«Στο σχολείο δεν με έκαναν παρέα στην αρχή. Ξέρεις πώς με έκαναν παρέα; Όταν πήγαινα και έπαιζα μπάλα. Το ποδόσφαιρο ενώνει, όπως άλλωστε όλα τα αθλήματα. Επειδή έπαιζα με καλούσαν, δεν καταλάβαινα στην αρχή τι μου έλεγαν, διάβαζα τη γλώσσα του σώματος και πήγαινα να παίξω. Έτσι σιγά-σιγά, μέσω του ποδοσφαίρου μπήκα στο κλίμα. Στην αρχή, επειδή είχα ξεκινήσει παιδικό σταθμό στην Αλβανία και όταν έφυγα δεν μπορούσα να πάω σχολείο, πήγαινα σε ένα πάρκο και ήταν κάποια παιδιά. Και έτσι, παίζοντας μπάλα έμαθα τα πρώτα μου ελληνικά. Έτσι έκανα και τους πρώτους μου φίλους».

Ήταν πολύ διαφορετική η καθημερινότητα στην Ελλάδα σε σχέση με την Αλβανία;

«Καμία σχέση. Θυμάμαι ότι εκεί που έμενα, δεν υπήρχαν καν δρόμοι. Χαλίκια, πέτρες, βράχοι παντού. Το σπίτι εκτός από τις τρύπες, ήταν στα τούβλα, δεν είχε τελειώσει καν η κατασκευή του».

Τον καιρό που βρίσκεσαι στο ελληνικό ποδόσφαιρο έχεις αντιμετωπίσει ρατσιστικά κρούσματα; Σε αποσυντονίζουν;

«Έχω αντιμετωπίσει πάρα πολλές φορές. Κλασικά πράγματα, σχετικά με την καταγωγή μου. Στην αρχή με πείραζαν πολύ, έλεγα "γιατί, γιατί;". Μετά από λίγο καιρό σταμάτησε να με νοιάζει. Είναι πραγματικά σαν να μην ακούω τίποτα. Δεν στεναχωριέμαι, γιατί ξέρω ότι αυτοί που τα λένε δεν έχουν επίπεδο. Συγχωρώ αυτούς που με βρίζουν, αλλά εγώ δεν μπορώ να συγχωρέσω αυτό που κάνουν στον εαυτό τους. Πρέπει να το κάνουν μόνοι τους, να καταλάβουν πόσο κακό κάνουν στον εαυτό τους».

Ποιες ήταν οι δυσκολότερες στιγμές της καριέρας σου;

«Θα σας τα πω από την αρχή κι αν θέλετε κόψτε πράγματα».

Δεν θα κόψουμε.

Εντάξει. Όταν είχα πρωτοέλθει στην Αθήνα, δοκιμάστηκα και μου είπε ο κύριος Παυλόπουλος ότι με θέλει στην Κ-17. Έπρεπε να βγάλω δελτίο, αλλά δεν πρόλαβα σε πρώτη φάση και είχα πίεση από τον πατέρα μου και τον αδερφό μου, επειδή δεν ήξεραν τι γίνεται. Μου έλεγαν “δεν σε θέλουν, γύρνα πίσω, δεν θα παίξεις””. Τους έλεγα να μείνω τουλάχιστον μέχρι τα Χριστούγεννα, μέχρι να βγάλω δελτίο. Τους έπεισα και όντως μου βγήκε εκείνη την περίοδο δελτίο. Παίζω μερικά παιχνίδια και ήταν πιο αισιόδοξη η οικογένειά μου.

Μετά, στους Κ-20 ήταν να μην έρθω καν στην Αθήνα. Δεν είχαμε καθόλου λεφτά, δεν είχα που να μείνω. Προσπάθησε να μου το πει με τρόπο ο πατέρας μου, σε ένα οικογενειακό γεύμα. Μου είπε μπροστά σε όλους ότι "δεν ξέρω τι θα κάνεις. αλλά δεν έχουμε άλλα λεφτά για να πας στην Αθήνα". Με πιάνουν τα κλάματα, αρχίζω να τσακώνομαι. Του λέω “δεν ξέρω τι θα κάνεις, κλείσε μου εισιτήρια και θα μείνω και στο δρόμο. Δεν με νοιάζει”. Είχα ελπίδες, να παίξω τουλάχιστον Κ-20. Τέλος πάντων, βρίσκει ο πατέρας μου έναν θείο από τα παλιά, από Αλβανία. Και κανόνισε να μείνω εκεί όσο χρειάζεται μέχρι να βρω σπίτι. Τότε είχαμε προπονητή τον Τερεζόπουλο, ο οποίος ήταν πολύ αυστηρός, αλλά με την καλή έννοια. Μας ήθελε επαγγελματίες, μας έλεγε να φέρνουμε μπανάνες στην προπόνηση και δύο λίτρα νερό. Εγώ δεν είχα χρήματα να πάρω και μπανάνες και νερά και εισιτήρια για τα λεωφορεία. Αλλά δεν μπορούσα να το πω του προπονητή. Μας είπε ότι αν μας πιάσει, στις τρεις φορές, θα ήμασταν υπότροποι. Εμένα με είχε πιάσει ήδη δύο φορές, χωρίς να του έχω πει ποτέ ότι έχω οικονομικό πρόβλημα, πίστευα ότι θα του το έχει πει κάποιος από την ομάδα. “Την τρίτη φορά φεύγεις”, μου λέει. Τα είχα πει στους γονείς μου, έλεγαν "γύρνα πίσω". Πολλή πίεση.

Με αυτά και με κείνα ξεκίνησε το πρωτάθλημα, μπήκα αλλαγή με τον ΠΑΟΚ και μετά παίζουμε με τον Παναθηναϊκό και δεν είχαμε δεύτερο τερματοφύλακα. Οπότε, δήλωσε εμένα. Εγώ εγωιστής και οξύθυμος τότε, έβγαλα αντίδραση. Νευρίασα. Με φωτογράφισε στην ομιλία του μετά ο Τερεζόπουλος και ένιωθα ότι δεν με γούσταρε εκείνη τη στιγμή. Πίστευα ότι επειδή δεν έφερνα και μπανάνες, νόμιζε ότι δεν τον άκουγα. Μετά με έβγαλε εκτός 6-7 αγωνιστικές, ούτε καν αποστολή. Και μου λέει τότε ο πατέρας μου “δεν μπορούμε άλλο” και μου κλείνει εισιτήρια. Τέλος πάντων, παίζαμε με τα Γιάννενα και λίγες μέρες μετά είχα κλείσει εισιτήρια να φύγω με καράβι. Και με παίρνει σε αυτή την αγωνιστική! Μπαίνω αλλαγή 25 λεπτά και την άλλη μέρα πάμε στα αποδυτήρια και λέει μπροστά σε όλους “θέλω τέτοιους παίκτες, σαν τον Ντουρμισάι που να προσπαθούν, να βγάζουν ψυχή και πάθος”. Και το είπα στον πατέρα μου και μου λέει: “Κάτσε εκεί!”

Μετά παίζω βασικός με Ατρόμητο, κερδίζουμε 4-3, βάζω δύο γκολ και δίνω 1 ασίστ. Έπειτα στην Τρίπολη, όπου δεν είχε κερδίσει ποτέ ο κόουτς, κερδίζουμε 3-2, παίζω βασικός και κάνω χατ-τρικ. Μετά πήγε έτσι όλη η σεζόν και ήταν ο Τερεζόπουλος εκείνος που με έκανε επαγγελματία! Έμενα με ένα παιδί και θυμάμαι σηκωνόμουν το πρωί 6.40, έπαιρνα τραμ, μετρό, πήγαινα σχολείο Αργυρούπολη, κατέβαινα με τα πόδια Σούρμενα, τελείωνα προπόνηση, έτρωγα κάτι, πήγαινα γυμναστήριο στην Αργυρούπολη και γύριζα σπίτι γύρω στις 11. Έπλενα ρούχα, άπλωνα, έτρωγα κάτι και κοιμόμουν. Κάθε μέρα αυτό, κάθε μέρα γυμναστήριο.

Όταν ήρθε ο κύριος Ουζουνίδης πήγα δανεικός στην Καλλιθέα και εκεί ήταν όλα πολύ άσχημα από πλευράς οργάνωσης, άσχετα που έπαιξα και τα πήγα καλά. Πήγαινα προπόνηση με ένα μηχανάκι που μου είχε δώσει ο αδερφός μου, γιατί από Αργυρούπολη να πας ΟΑΚΑ με μέσα μεταφοράς θέλεις δύο ώρες. Μέσα στη βροχή, πήγαινα προπόνηση και έσταζαν τα ρούχα μου. Με έβλεπαν και γελούσαν. Δεν ήξεραν όμως ότι δεν έχω την οικονομική δυνατότητα να έχω αμάξι, ας πούμε. To πιο δύσκολο προσωπικά ήταν ότι έβλεπα τους γονείς μου να ταλαιπωρούνται για μένα και αισθανόμουν άσχημα. Να δανείζονται χρήματα από άλλους για να τα καταφέρω εγώ. Υπήρχαν μέρες που πήγαινα προπόνηση και πονούσε το στομάχι μου επειδή δεν έτρωγα, ή έτρωγα μακαρόνια σκέτα. Αλλά με ρωτούσαν οι γονείς μου και τους έλεγα ότι έχω να περάσω. Από τις δυσκολίες και τα λάθη όμως γίνεσαι καλύτερος».

Έχεις σκεφτεί ποτέ να παρατήσεις τη μπάλα και να ασχοληθείς με κάτι άλλο;

«Ναι, πάνω από 5 φορές. Να σταματήσω και να γυρίσω πίσω στη Ρόδο. Επειδή η οικογένειά μου είναι φτωχή, ακόμα και τώρα. Είχα πει στον αδερφό μου όταν ήμουν στην Κ-20 να μου βρει δουλειά. Έβλεπα τους γονείς μου και δεν μου αρέσει να ζητώ λεφτά, είχα πάει και μόνος μου να βρω δουλειά. Επειδή όμως ο αδερφός μου είναι σαν πατέρας μου, είχε πει πως “ό,τι και να γίνει, δεν θα φύγεις από το ποδόσφαιρο. Θα βρούμε την άκρη, θέλω να είσαι αφοσιωμένος σε αυτό". Και ήταν συνέχεια από πίσω μου, ποτέ δεν με άφησε να πάω να κάνω κάτι άλλο. Δεν μου άρεσε όμως να παίρνω λεφτά από τους γονείς μου».

Αν θα μπορούσες να αλλάξεις μόνο ένα πράγμα στην κοινωνία που ζεις, ποιο θα ήταν αυτό;

«Κοιτάξτε, αυτά που θα ήθελα να αλλάξω, όπως π.χ το να μην πεινάει κανένας άνθρωπος, ή να μην σκοτώνονται παιδιά, μάλλον είναι ουτοπία. Με αυτό το πολιτικό και οικονομικό σύστημα που έχουμε τώρα, δεν γίνεται να μην πεινάσει κανένας άνθρωπος. Και αυτό το σύστημα θα μας κυριεύει για πάντα. Ακόμα και έτσι όμως θα ήθελα αλληλεγγύη, αγάπη, γιατί αν υπάρχει αγάπη, υπάρχει και σεβασμός. Αυτές τις αξίες ο καθένας θα πρέπει να τις καλλιεργήσει για τον εαυτό του και έτσι ίσως δούμε διαφορά»

Πολύς κόσμος έχει το μυαλό του την εικόνα του ποδοσφαιριστή που ζει άνετα και ξοδεύει αβέρτα τα λεφτά του, όμως η ελληνική πραγματικότητα δεν είναι έτσι. Έχεις περάσει δύσκολες στιγμές, γνωρίζεις επαγγελματίες ποδοσφαιριστές που δυσκολεύονται να ανταπεξέλθουν;

«Ο κόσμος φαντάζεται χλιδάτη ζωή, εξόδους, ακριβά αμάξια, ακριβά ρούχα. Εννοείται ότι στην Ελλάδα δεν είναι έτσι. Στην Καλλιθέα τη δεύτερη χρονιά, που πέρασα τα πιο δύσκολα, είχαμε παίκτες που δεν είχαν ούτε για βενζίνη για να έρθουν προπόνηση. Έμπαιναν 5-6 άτομα στο αμάξι. Όπως κι εγώ, που είχε χαλάσει το μηχανάκι μου γιατί δεν μπορούσα να του κάνω σέρβις και έρχονταν και με έπαιρναν. Έχω γνωρίσει πολύ κόσμο στο ποδόσφαιρο και δεν είναι έτσι όπως τα παρουσιάζουν. Ίσως σε μερικές ομάδες, αλλά γενικά δεν είναι έτσι. Δεν υπάρχει καλύτερο παράδειγμα από το να μην έχεις λεφτά να φας ή να έρθεις προπόνηση. Κι αυτά τα παιδιά έμεναν με τους γονείς τους. Φαντάσου τα παιδιά που έμεναν μόνα τους. Εγώ είχα νοικιάσει ένα σπίτι 25 τετραγωνικά. Μια χαρά ήμουν, απλά σας το λέω επειδή φαντάζονται όλοι λεφτά, σπίτια κτλπ, 25 τετραγωνικά σημαίνει ότι δεν έχεις για παραπάνω. Και πάλι δεν έβγαινα. Χάνεις και λεφτά από το ποδόσφαιρο, δεν κερδίζεις μόνο».